Przejdź do treści 
Ochrona sygnalistów
Wrocław
Ustawa o ochronie sygnalistów ma na celu stworzenie bezpiecznego środowiska dla osób zgłaszających nieprawidłowości. Sygnalista to osoba, która ujawnia informacje o potencjalnym lub rzeczywistym naruszeniu powszechnie obowiązujących przepisów prawa w firmie. Może to dotyczyć zarówno sektora publicznego, jak i prywatnego. Celem ustawy jest nie tylko ochrona sygnalistów przed represjami ze strony pracodawców lub innych osób, ale również stworzenie mechanizmów umożliwiających skuteczne zbadanie zgłoszonych informacji. Ochrona sygnalistów obejmuje m.in. zakaz dyskryminacji, mobbingu czy zwolnienia sygnalisty. Dodatkowo, ustawa gwarantuje anonimowość zgłoszeń w określonych sytuacjach z zachowaniem przepisów ochrony danych osobowych (RODO).
Podmioty zobowiązane do wdrożenia wewnętrznych procedur przyjmowania i rozpatrywania zgłoszeń to przede wszystkim przedsiębiorcy oraz jednostki sektora publicznego wymienione w ustawie. Procedury powinny zapewnić skuteczne i szybkie reagowanie na zgłoszenia, a także ochronę prywatności sygnalisty.
Zgłoszenie może dotyczyć szerokiego zakresu nieprawidłowości, takich jak korupcja, łamanie przepisów prawa pracy ( w tym BHP), naruszenie przepisów ochrony środowiska czy nieprawidłowości w zarządzaniu finansami.
Kto musi wdrożyć przepisy o ochornie sygnalistów?
Do wdrożenia przepisów o ochronie sygnalistów zobowiązani są:
Przedsiębiorcy: Wszystkie przedsiębiorstwa i organizacje, które zatrudniają minimum 50 pracowników na dzień 1 stycznia lub 1 lipca danego roku kalendarzowego, są zobowiązane do wdrożenia procedur w ramach ochrony sygnalistów .
• Podmioty sektora publicznego: Do obowiązku wdrożenia procedur są zobowiązane również jednostki sektora publicznego, z pewnymi wyjątkami (np. niektóre małe gminy).
Jakie obowiązki należy spełnić w ramach ochrony sygnalistów?
W ramach ochrony sygnalistów, organizacje zobowiązane są podjąć działania mające na celu spełnienie wymogów ustawy. Jest to m.in.:
• Wdrożenie wewnętrznych procedur: Każdy podmiot zobowiązany musi opracować i wdrożyć wewnętrzne procedury przyjmowania i rozpatrywania zgłoszeń. Procedury te powinny być jasne, zrozumiałe i dostępne dla wszystkich pracowników.
• Ustanowienie bezpiecznych kanałów zgłoszeń: Należy zapewnić pracownikom i innym osobom współpracującym z podmiotem bezpieczne i poufne sposoby zgłaszania nieprawidłowości. Może to być np. specjalna skrzynka mailowa, infolinia czy też platforma internetowa.
• Zapewnienie ochrony tożsamości sygnalistów: Tożsamość sygnalistów powinna być chroniona przed ujawnieniem, chyba że sygnalista wyrazi na to zgodę.
• Przeprowadzenie obiektywnego badania zgłoszeń: Zgłoszenia powinny być badane rzetelnie i obiektywnie.
• Zapewnienie informacji zwrotnej sygnalistom: Sygnaliści powinni otrzymać informację zwrotną na temat podjętych działań w związku z ich zgłoszeniem.
• Zakaz działań odwetowych: Podmiot nie może podejmować żadnych działań odwetowych wobec sygnalistów, takich jak dyskryminacja, mobbing czy zwolnienie.
• Szkolenia pracowników: Pracownicy powinni być przeszkoleni w zakresie obowiązujących procedur oraz znaczenia ochrony sygnalistów.
Co może zgłasić sygnalista?
Przykładowe zgłoszenia, które mogą dokonać sygnaliści, to:
• Korupcja: Przekupstwo, nepotyzm, nadużycie władzy, sprzeniewierzenie mienia.
• Łamanie przepisów prawa pracy: Dyskryminacja, mobbing, nielegalne zatrudnienie, naruszenie przepisów BHP.
• Naruszenie przepisów ochrony środowiska: Zanieczyszczanie środowiska, nielegalna wycinka drzew, nielegalne składowanie odpadów.
• Nieprawidłowości finansowe: Oszustwa podatkowe, pranie pieniędzy, nieprawidłowości w przetargach publicznych.
• Naruszenie przepisów dotyczących ochrony danych osobowych: Nieuprawniony dostęp do danych osobowych, ich ujawnienie, niewłaściwe przetwarzanie, nieprzestrzeganie przepisów RODO.
• Naruszenie przepisów dotyczących bezpieczeństwa produktów: Produkcja lub sprzedaż produktów niebezpiecznych dla zdrowia lub życia ludzi.
• Nieprawidłowości w zarządzaniu finansami: Marnotrawstwo środków publicznych, niegospodarność.